Recombinant is het derde project dat Arnold Schalks in opdracht van stichting Bühne de BovenLucht uitvoert. Het is een muziektheaterproductie, die inspeelt op de geschiedenis van een monumentaal bedrijfspand in de Rotterdamse haven. De voorstelling speelt zich af in een voormalige verpakkingsfabriek aan de Keileweg 26 in Rotterdam, nu atelierpand voor beeldend kunstenaars. Het trappenhuis en de liftkoker waarin de voorstelling plaatsvindt, weerspiegelen een industrieel verleden dat in de voorstelling wordt aangehaald: de verpakkingsfabriek wordt omgevormd tot muziekfabriek.

Het productieproces van de voorstelling verloopt, net als in een fabriek, via een, grotendeels door mankracht bediende aan- en afvoerlijn. Twee in overall geklede rangeerders verplaatsen de onderstellen met musici via een monorailsysteem te voet van en naar het speelvlak in het trappenhuis: het muzikale rangeerterrein. Delen van het instrumentarium worden via takels in de liftkoker neergelaten of opgehesen.

Nadat de componenten op de werkvloer zijn (gear)rangeerd, wordt door een verandering in de lichtomstandigheden een reactie tussen de afzonderlijke componenten in gang gezet en vindt er een verwerking plaats: er wordt gemusiceerd. Het publiek slaat de 'fabricage' gade en 'consumeert' de muzikale ervaring. Is het eindproduct tot stand gekomen en verbruikt, dan worden de componenten door de rangeerders herschikt en gerecombineerd voor de voortbrenging van een volgend product en het procédé herhaalt zich.

Plattegrond en bovenaanzicht van het Recombinant rangeerterrein met monorailsysteem.

De basis voor Recombinant wordt gevormd door een groep van acht klassiek geschoolde musici die zowel thuis zijn in de oude als in de hedendaagse klassieke muziek. Met dit veelzijdig potentieel kunnen elf verschillende ensembles worden gevormd. Het uitgevoerde repertoire omspant een muzikale periode van zevenhonderd jaar.

Het programma werkt met tijdsprongen. Door het 'hard' tegen elkaar plaatsen van composities uit ver van elkaar verwijderde stijlperioden ontstaan stilistische contrasten. Elk werk vereist een nieuwe bezetting, maar nooit worden ensembles volledig vervangen. Telkens vormt tenminste één muzikant een schakel tussen de opeenvolgende programmaonderdelen. Recombinant is dan ook geen gewoon concert, maar een performance, waarbij het ritme van de voorstelling wordt bepaald door een minutieuze 'dienstregeling' van de elkaar aflossende musici.

De dienstregeling wordt uitgevoerd door twee rangeerders: Arnold Schalks en Stefan Groß. Zij zijn in een blauwe overall gestoken en dragen een gele bouwhelm. Eén van hen heeft een scanner aan zijn riem via welke het zendverkeer op de kanalen van brandweer, politie en taxi rechtstreeks te beluisteren is. Hun taak is, naast de aan- en afvoer van de onderstellen met musici, het verzetten van de wissels en het aansluiten van de onderstellen op het lichtnet en op één van de vier flexibele spreekbuizen, die langs de wanden van de liftkoker omlaaghangen. Zij opereren vanuit de remise die in de aanpalende atelierruimte is ingericht.

De beeldend kunstenaars Jozef van Rossum en Arnold Schalks zijn gezamenlijk verantwoordelijk voor het ontwerp en de uitvoering van het decor, de technische voorzieningen en de rekwisieten.

De generale repetitie op 22 september 19 uur werd bijgewoond door 23 kinderen van 4 - 13 jaar, begeleid door acht volwassenen. Op een enkele stiekem omgezette wissel na (waardoor onderstel 03 met de violiste ontspoorde) verliepen deze proefritten naar tevredenheid. Recombinant ging op zaterdagavond 23 september 2000 om 19.00 uur in première op de locatie van Bühne de BovenLucht aan de Keileweg 26 in Rotterdam en werd daarna nog tien keer gespeeld. De in totaal twaalf voorstellingen werden bezocht door 232 personen. De voorstellingsduur was 125 minuten, inclusief pauze.

Arnold Schalks